Trong quá trình nghiên cứu về các xu hướng công nghệ và hành vi tiêu dùng, tôi bắt đầu nhìn thấy những dấu hiệu đầu tiên của một sự chuyển dịch đáng chú ý: mua sắm trực tiếp thông qua các công cụ chat sử dụng AI – thay vì phải tìm kiếm, so sánh, và chuyển hướng qua nhiều nền tảng.
Hiện tượng này chưa phổ biến ở thời điểm hiện tại, nhưng những nền móng đầu tiên đã xuất hiện. Và nếu diễn ra đúng như các dấu hiệu cho thấy, nó có thể tái định hình toàn bộ cách con người mua sắm trên Internet.
Khi việc mua hàng trở nên “không cần tìm”
Từ trước đến nay, quá trình mua hàng online thường đi qua hai cánh cổng chính:
-
Google – nơi người tiêu dùng bắt đầu bằng việc tìm kiếm thông tin.
-
Các sàn thương mại điện tử – như Shopee, Lazada, Amazon, Tiki – nơi họ duyệt, so sánh và quyết định mua hàng.
Cách làm này quen thuộc nhưng mất thời gian. Người tiêu dùng ngày càng bận rộn hơn, ít kiên nhẫn hơn, và mong muốn có trải nghiệm mua hàng cá nhân hóa, nhanh gọn, chính xác.
Đây là lúc những hệ thống như ChatGPT hoặc các trợ lý ảo AI bắt đầu thể hiện vai trò mới: kênh giao tiếp, tư vấn và thậm chí đưa ra gợi ý mua hàng ngay trong khung trò chuyện.
Bạn chỉ cần gõ: “Tôi cần mua một chiếc máy lọc không khí dưới 5 triệu cho phòng 20m².”
Và AI sẽ gợi ý: “Dựa vào nhu cầu của bạn, sản phẩm A hiện đang được đánh giá cao. Bạn muốn tôi giúp đặt luôn không?”
Không cần mở thêm tab.
Không cần so sánh giá trên 4–5 nền tảng.
Không cần quay lại Google.
Không phải tất cả công ty công nghệ đều giống nhau
Khi nói đến những thay đổi mang tính cách mạng như vậy, người ta thường nghĩ rằng các công ty công nghệ đều sẽ trở thành công ty quảng cáo, như một câu nói quen thuộc ở Silicon Valley:
“All tech companies eventually become advertising companies.” (Tất cả các công ty công nghệ cuối cùng đều trở thành công ty quảng cáo.)
Thực tế đúng với Google, Facebook, TikTok – những nền tảng miễn phí nhưng kiếm tiền từ quảng cáo.
Nhưng không phải mọi công ty công nghệ đều sống nhờ quảng cáo.
Điển hình như NVIDIA – công ty đang dẫn đầu thế giới về thiết kế chip cho AI và đồ họa – hoàn toàn không kiếm tiền từ quảng cáo, mà từ việc bán phần cứng, nền tảng AI, và giải pháp điện toán.
Sự khác biệt này cho thấy: không phải công ty công nghệ nào cũng chịu ảnh hưởng như nhau nếu hành vi tìm kiếm và mua sắm thay đổi.
AI có thể trở thành người bán hàng đáng tin cậy hơn cả con người?
Một điểm rất đáng lưu ý là: AI đang dần xây dựng mối quan hệ cá nhân với người dùng.
Người ta không chỉ dùng AI để hỏi thông tin, mà còn để viết content, lên kế hoạch, giải quyết vấn đề…
Và khi đã hình thành niềm tin, thì việc AI đưa ra gợi ý mua hàng sẽ không giống một quảng cáo, mà giống một lời khuyên đáng tin cậy.
“AI may become the most powerful salesperson in the world.” (AI sắp trở thành người bán hàng quyền lực nhất thế giới.)
McKinsey cũng đã chỉ ra rằng ngôn ngữ của AI, khi được cá nhân hóa đúng cách, có khả năng thuyết phục cao hơn cả con người.(Nguồn: McKinsey – The State of AI 2024)
Điều đó khiến vị trí “trong khung chat” có thể trở thành điểm chạm đắt giá nhất trong toàn bộ hành trình mua hàng của người tiêu dùng.
Doanh nghiệp cần chuẩn bị gì nếu điều này trở thành xu hướng chủ đạo?
Mặc dù hiện tại chưa phổ biến, nhưng việc chuẩn bị sớm có thể tạo ra lợi thế cạnh tranh đáng kể. Dưới đây là 3 điều mà các doanh nghiệp nên cân nhắc:
1. Đừng chỉ tối ưu SEO hay chạy quảng cáo theo cách cũ.
→ Hãy nghĩ đến việc đưa dữ liệu sản phẩm, phản hồi khách hàng và đặc điểm thương hiệu vào hệ thống có thể “đọc được” bởi AI.
2. Tích lũy dữ liệu nội bộ:
→ Những câu hỏi thường gặp, lý do khách chọn bạn, thông tin hậu mãi… là nguyên liệu quý để AI có thể học và đại diện cho bạn trong tương lai.
3. Tự hỏi: Nếu khách hàng hỏi AI về ngành hàng bạn đang kinh doanh, AI có giới thiệu bạn không?
Nếu câu trả lời là “không chắc”, thì có lẽ đã đến lúc phải chủ động hơn.
Kết luận
Hiện tượng mua hàng trong khung chat AI chưa xảy ra đại trà – nhưng tất cả những mảnh ghép cho kịch bản đó đã bắt đầu hình thành.
Câu hỏi không phải là “liệu nó có xảy ra hay không?”
Mà là: “Doanh nghiệp nào sẽ tận dụng được sớm nhất khi nó đến?”
Bạn không cần là người đầu tiên trên thế giới,
Nhưng nên là người đầu tiên trong ngành của mình hiểu chuyện gì đang diễn ra và bắt đầu chuẩn bị.
